Δευτέρα, Αυγούστου 27, 2007

Εθνική τραγωδία και εκλογές

Ποτέ άλλοτε, όχι μόνον μετά την μεταπολίτευση, αλλά και μετά το 1950, η χώρα δεν πηγαίνει σε εκλογές μέσα σε τόσο βαριά ατμόσφαιρα. Με μια μεγάλη καταστροφή σε εξέλιξη, με τον αριθμό των νεκρών να αυξάνει, με εκτεταμένες υλικές απώλειες, με μία οικολογική καταστροφή να έχει ήδη συντελεστεί και να επεκτείνεται σε πολλές περιοχές της χώρας.
Δεν θα αναφερθώ σε κανένα από τα θέματα που θα μπορούσαν να εκληφθούν ως απόπειρα κομματικής προεκλογικής εκμετάλλευσης της κατάστασης. Προσπαθώ να αποφύγω τις αυτονόητες αναφορές στην ικανότητα, την επάρκεια και τα αντανακλαστικά προσώπων, θεσμών και μηχανισμών.
Η ένταση και η έκταση των πυρκαγιών ήταν και είναι σίγουρα ασυνήθιστη, όχι όμως απρόβλεπτη. Αυτό είναι το ζήτημα. Η ικανότητα πρόγνωσης και διαχείρισης των κρίσεων στις διαστάσεις που αυτές προσλαμβάνουν πλέον στην εποχή μας.
Η εθνική τραγωδία μας αναγκάζει άλλωστε να επαναπροσδιορίσουμε το ίδιο το πεδίο της πολιτικής και τα βασικά του προτάγματα. Η προστασία του περιβάλλοντος και η ασφάλεια των πολιτών απέναντι στις φυσικές καταστροφές έχουν καταστεί ζητήματα ίσης αξίας και σημασίας με την εθνική άμυνα, την ακεραιότητα της χώρας, την εξωτερική κυριαρχία, τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών. Αν πολιτικό είναι ο,τιδήποτε έχει δημόσιο ενδιαφέρον και πρωτίστως ο,τιδήποτε σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με τις λειτουργίες και την αποστολή του κράτους, τότε το κατεξοχήν πολιτικό ζήτημα είναι η ικανότητα του κράτους και άρα της εκάστοτε κυβέρνησης να διαχειρίζεται κρίσεις.
Η Δημοκρατία λειτουργεί όμως και υπό πίεση. Μόνο η λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών μπορεί να εκτονώσει καταστάσεις και να δώσει προοπτική. Γι΄ αυτό και δεν προβλέπεται καμία συνταγματική διαδικασία και δυνατότητα αναβολής των εκλογών. Από την στιγμή που διαλύεται η Βουλή είναι υποχρεωτική χωρίς καμία εξαίρεση η προκήρυξη και η διεξαγωγή των εκλογών μέσα σε τριάντα το αργότερο ημέρες. Αυτό συμβαίνει ακριβώς γιατί το Σύνταγμα δεν θέλει να παρατείνεται αυτή η δημοκρατική εκκρεμότητα. Δεν θέλει να είναι υπό αίρεση η ύπαρξη και η νομιμοποίηση του βασικού οργάνου του πολιτεύματος μας που είναι το Κοινοβούλιο.
Όλη συνεπώς η φημολογία για αναβολή των εκλογών δεν έχει καμία συνταγματική βάση. Πολύ περισσότερο θεωρώ δημοκρατικά τραγική και πολιτικά προκλητική ακόμη και την φημολογία για δήθεν εφαρμογή του άρθρου 48 του Συντάγματος, δηλαδή για κήρυξη της χώρας σε κατάσταση πολιορκίας!
Μετά την αναθεώρηση του 1986 και η αρμοδιότητα αυτή του Προέδρου της Δημοκρατίας έχει τεθεί κάτω από πολύ αυστηρές προδιαγραφές και υπό τον διαρκή έλεγχο της Βουλής. Ακόμα όμως και στην περίπτωση αυτή, χωρίς να υπάρχει πόλεμος ως πραγματική και όχι μόνο ως νομική κατάσταση, δεν μπορούν να αναβληθούν οι προκηρυγμένες εκλογές. Θέλω να ελπίζω ότι όλα αυτά είναι μία σπερμολογία χωρίς υποκινητές και χωρίς βάση. Όποιος άλλωστε προσπαθήσει να παίξει με τους δημοκρατικούς θεσμούς θα αποδειχθεί όχι μόνο ανιστόρητος και ανόητος, αλλά και πολιτικά αυτοκτονικός.
Αντιλαμβάνομαι επίσης ότι υπάρχει ένα διάχυτο αίσθημα απογοήτευσης από το πολιτικό σύστημα και ιδίως από τα κόμματα εξουσίας, ένα αίσθημα που καλλιεργείται από κάποιους που ίσως βολεύονται από την γενίκευση και τη διάχυση της ευθύνης. Μόνον που δεν κυβερνούμε ούτε διαρκώς ούτε όλοι μαζί. Ο καθένας κρίνεται για τους χειρισμούς του και τη θητεία του και έχει την ευθύνη των τυχερών, όπως θα λέγαμε στο αστικό δίκαιο. Η πολιτική ευθύνη είναι άλλωστε όχι μόνο υποκειμενική, αλλά και αντικειμενική, όχι μόνον ατομική, αλλά και συλλογική, όχι μόνον τυπική , αλλά και διάχυτη.
Η εθνική και κοινωνική συνοχή είναι πάντα το μεγάλο ζητούμενο μέσα στις σύγχρονες αποδιαρθρωμένες και αμήχανες μεταβιομηχανικές κοινωνίες. Αυτή δεν τη βρίσκει όμως κανείς μέσα από τις θεωρίες της συνωμοσίας, τους υπαινιγμούς, τις πόζες, αλλά μέσα από την ενεργοποίηση των πολιτών, τους θεσμούς κοινωνικής αλληλεγγύης στο χαμηλότερο δυνατό και πρακτικό επίπεδο, στην ανάπτυξη του αισθήματος ότι ανήκουμε σε έναν τόπο με υπόσταση, με ιστορία, με δυνατότητες που μπορεί να κινηθεί με αισιοδοξία και προοπτική, που μπορεί να ανορθωθεί.
Αν υπάρχουν πολίτες που νοιώθουν ότι υποαντιπροσωπεύονται, ότι η πολιτική δεν τους εκφράζει, ότι αυτοί έχουν να κάνουν πράγματα πολύ περισσότερα και πολύ καλύτερα απ΄ ότι όσοι μετέχουμε επίσημα στο πολιτικό γίγνεσθαι, έχουν καθήκον να διεκδικήσουν τη συμμετοχή τους και το δικό τους ενεργό ρόλο, αναλαμβάνοντας και τις ευθύνες που αναλογούν στο ρόλο αυτό.

Δευτέρα, Αυγούστου 20, 2007

Εκλογές και Μπλογκόσφαιρα ΙΙ

Ευχαριστώ θερμά όσους διατύπωσαν προσωπικές ευχές για τις εκλογές.
Προσυπογράφω όλα τα σχόλια που τονίζουν την ανάγκη να διαφυλάσσεται όλο το επίπεδο του πολιτικού πολιτισμού και να διατυπώνεται ένας πολιτικός λόγος βασισμένος σε επιχειρήματα και αποχρώσεις και όχι ένας λόγος απλουστευτικός, δημαγωγικός και συνθηματολογικός.
Πολλά σχόλια αφορούν την αποχή από τις εκλογές ή την απορριπτική στάση των πολιτών απέναντι στα κόμματα και κυρίως στα δύο κόμματα εξουσίας.

Μετά την αναθεώρηση του 2001, η αποχή από την ψηφοφορία δεν συνεπάγεται καμία απολύτως κύρωση. Η ψήφος είναι υποχρεωτική, αλλά η μη άσκηση του εκλογικού δικαιώματος δεν τιμωρείται. Η συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία δεν είναι νομικά αναγκαστική, αλλά πολιτικά και δημοκρατικά επιβεβλημένη. Η αποχή αλλοιώνει τη βάση υπολογισμού των ψήφων και άρα τον ίδιο τον συσχετισμό των κοινοβουλευτικών δυνάμεων. Υπό την έννοια αυτή, η αποχή, ενώ μπορεί να έχει ως αφετηρία μία διάθεση διαμαρτυρίας, δεν προσμετράται ως τέτοια. Είναι όμως αντιφατικό ευαίσθητοι πολίτες να παραιτούνται από την δυνατότητα επηρεασμού του εκλογικού αποτελέσματος και του κοινοβουλευτικού συσχετισμού.
Διαβάζω πάντα με μεγάλη προσοχή τις αντιρρήσεις και τις επιφυλάξεις ως προς την ικανότητα του ΠΑΣΟΚ να διατυπώσει μία εναλλακτική πρόταση εξουσίας και κυρίως τις επιφυλάξεις ως προς το αν το ΠΑΣΟΚ αφομοίωσε τα αίτια της ήττας του 2004. Είναι αλήθεια ότι η ένταση των τελευταίων μηνών γύρω από θέματα όπως τα ομόλογα, οι πυρκαγιές και οι πανελλαδικές εξετάσεις δεν άφησε πολλά περιθώρια για συζήτηση γύρω από το πρόγραμμα που παρουσίασε το ΠΑΣΟΚ ήδη από το Μάρτιο του 2007. Η προγραμματική αυτή πρόταση υπάρχει στην ιστοσελίδα του ΠΑΣΟΚ και θα ήμουν ευτυχής αν μπορούσαμε να συζητήσουμε γύρω από τα επιμέρους σημεία της με κάποιο πιο συγκεκριμένο τρόπο.
Γνωρίζω πολύ καλά ότι οι πολίτες δίνουν μεγαλύτερη σημασία στην αξιοπιστία των προσώπων απ΄ ότι στην πληρότητα ή την γενναιοδωρία των προγραμματικών εξαγγελιών. Θέλουν ένα ΠΑΣΟΚ όχι μόνο κυβερνητικά αποτελεσματικό και πολιτικά αξιόπιστο, αλλά και κοινωνικά ευαίσθητο. Θέλουν να γνωρίζουν και να έχουν πειστεί ότι όταν κρίνονται κρίσιμα διλήμματα οι απαντήσεις που θα δίνει μία κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ θα διέπονται από μία γνήσια προοδευτική και φιλολαϊκή αντίληψη. Αυτό είναι ένα στοίχημα που μένει πάντοτε ανοικτό και ελπίζω να το κερδίζουμε. Ξέρουμε ότι ο χρόνος θα τρέχει πολύ γρήγορα, ότι οι απαιτήσεις θα είναι πολλές, τα κριτήρια πολύ αυστηρά. Θέλουμε να ανταποκριθούμε. Δεν θέλουμε να βρισκόμαστε υπόλογοι απέναντι σε πολίτες που μας έδωσαν και πάλι την εμπιστοσύνη τους και στη συνέχεια ενδέχεται να θεωρήσουν ότι η εμπιστοσύνη αυτή προδόθηκε. Πιστεύω ότι αυτή είναι η καλύτερη δυνατή αφετηρία τόσο για το εκλογικό αποτέλεσμα όσο για την μετεκλογική πορεία μιας νέας κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ.

Σάββατο, Αυγούστου 18, 2007

Εκλογές και Μπλογκόσφαιρα

Η προκήρυξη των εκλογών επιδρά αναγκαστικά και στην ατμόσφαιρα της μπλογκόσφαιρας. Ο χρόνος κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου συμπυκνώνεται υπερβολικά. Όλα αποκτούν πιο κρίσιμες διαστάσεις γιατί οι πολίτες πρέπει να διαμορφώσουν την εκλογική τους απόφαση. Αυτό γίνεται συνήθως μέσα σε ένα συμβατικό πλαίσιο που είναι τις περισσότερες φορές απλουστευτικό και συνθηματολογικό. Η προεκλογική αντιπαράθεση όμως οργανώνεται κατά βάση ραδιοτηλεοπτικά. Δύσκολα επιτρέπει να αναπτυχθεί ένας συστηματικός και πλήρης προγραμματικός λόγος.
Δεν θέλω η ένταση και οι όποιες σκοπιμότητες της προεκλογικής περιόδου να αλλοιώσουν τη σχέση που έχουμε διαμορφώσει μέσα από το «πολιτικό ημερολόγιο». Δεν θέλω να επαναλαμβάνω εδώ πράγματα που λέγονται σε άλλους χώρους ή στα μέσα ενημέρωσης. Πιστεύω όμως ότι μπορούμε να συνεχίσουμε το διάλογό μας για τα θέματα που εσείς θέλετε να θέτετε. Θα μετέχω όσο μπορώ πιο συστηματικά στο διάλογο αυτό, προσπαθώντας να απαντώ στα ερωτήματα σας.
Ευχαριστώ όλες και όλους που μου έστειλαν φιλικά μηνύματα συμπαράστασης και ευχές.
Ευχαριστώ όλους και όλες που με την σκληρή κριτική τους στρέφουν την προσοχή μου σε διάφορα κρίσιμα θέματα ή μου επισημαίνουν ρεύματα που υπάρχουν στο εσωτερικό της κοινωνίας.

ShareThis